مونتاژ یک کامپیوتر (قسمت اول / مادربورد و CPU)
یکی از بزرگترین مزایای کامپیوترهای دسکتاپ انعطافشان در ارتقای سختافزاری است، در خیلی موارد میتوان با یکی دو ارتقای سختافزاری جانی دوباره به کامپیوترتان ببخشید. اما مسئله اینجاست خیلیها از باز کردن Case کامپیوترشان و دست زدن به قطعات آن ترس عجیبی دارند.
اساسا زیربناییترین قطعات هر کامپیوتری، مادربرد و CPU آن هستند. مادربرد یا Main board که به اختصار MB هم نامیده میشود همانطور که از نامش پیداست اسکلت اصلی کامپیوتر شماست و کلیه قطعات بدون استثنا با این قطعه ارتباط مستقیم خواهند داشت و بر روی آن سوار میشوند. بنابراین وقتی قصد خرید قطعات کامپیوتر جدیدتان را دارید بهتر است هر چه میتوانید روی این قطعه هزینه و برای انتخابش وقت صرف کنید، مادربردی که تهیه میکنید هر چه استانداردهای به روز تری را پشتیبانی کند فرصت بیشتری را برای ارتقاهای سختافزاری بعدی شما فراهم میکند که در مجموع زمانی که بخواهید در سالهای آتی کامپیوتر خود را ارتقا دهید سبب صرف هزینهی کمتری خواهد شد.
توجه داشته باشید که:
سعی کنید عملیات مونتاژ را روی میز و یا سطحی انجام دهید که نارسانا باشد و احتمال پدید آمدن اتصالی به حداقل برسد، از طرفی وقتی شما قطعات یک کامپیوتر را تهیه میکنید و به خانه میآورید تا آنها را مونتاژ کنید معمولا فروشنده قطعات به شما 24 ساعت مهلت تست میدهد تا اگر قطعهای اشکالی داشت آن را ببرید و تعویض کنید منتها این مهلت تست منوط بر این است که جای پیچ روی قطعهی معیوب نیافتاده باشد. لذا شما بایستی یک پیش مونتاژ در خارج از Case انجام دهید یعنی قطعات را در خارج از Case مونتاژ کنید از آنها تست بگیرید و وقتی مطمئن شدید این قطعات برای شما یک کامپیوتر درست و حسابی میشوند(!) آنها را از هم باز کنید و دوباره درون Case سوار کنید، در حین پیش مونتاژ بایستی خیلی دقت کنید که اتصالی پیش نیاید مثلا حتما هارد دیسک را روی یک محیط عایق گذاشته باشید و محل استقرار قطعات (مادربرد و قطعات مونتاژ شده بر روی آن، پاور، و DVD-Rom) طوری باشد که با یکدیگر تداخلی پیدا نکنند و غیره، چون یک اتصالی کوچک میتواند باعث معیوب شدن قطعات شود.
اما در کل این راهنما ، شاید سختترین بخش قضیه این است که چه مادربرد و CPU یی را بخریم؟ مادربردی که تهیه میکنید تا حد ممکن استانداردهای روز را داشته باشد یعنی مواردی مثل اینکه یک مادربرد چه مدل رمی بر روی آن سوار میشود، چه نوع کارت گرافیکی با چه استانداردی را میتواند پشتیبانی کند، چه نوع پردازنده یا CPUهایی را تا چه سرعتی پشتیبانی میکند؟، چه تعداد درگاه USB دارد؟ و… را در نظر بگیرید، ضمن اینکه هر مادربردی را که انتخاب نمائید به یک سری سختافزارهای خاص و مدلهای خاص بالاخره محدود خواهید شد و مسلما بعد از انتخاب مادربرد بایستی CPU یی را انتخاب کنید که سازگاری و کارایی کافی و لازم را بر روی آن مادربرد دارا باشد. بهترین راه برای کسانی که بازار سختافزار را خوب نمیشناسند استفاده از تجربهها و دانش دیگران در این زمینه است لذا فورومهای فارسی میتوانند کمک موثری در این زمینه باشند.
اما برویم سراغ مواد لازم برای آموزش امروز:
پیچ گوشتی به تعداد کافی و لازم
مادربرد موردنظر (دفترچه راهنمای مادربرد برای افراد غیر حرفهای و حتی برخی موارد حرفهای نیاز هست)
CPU سازگار و مناسب با مادربرد موردنظر
Heatsink و فن (معمولا هر دو به صورت یک قطعه در پکیج خود CPU ی شما موجود هستند)
یک عدد کیس (Case) مناسب با ابعاد مادربرد شما
آماده سازی Case
اگر بدانید قطعات چگونه داخل Case سوار میشوند مونتاژ کردنشان در خارج از کیس برای تست اولیه چندان تفاوتی ندارد پس برای همین یک راست آمدهایم سراغ اصل مطلب والا کماکان پیش مونتاژ در خارج از Case توصیه میشود. اکثر کیسهای امروزی دارای پایههای پیچی هستند که ظاهرا از جنس برنج یا چیزی شبیه به آن هستند و بر روی بخشی از سطح کیس که مادربرد در آنجا قرار میگیرد پیچ میشوند. کار اصلی این پایهها جلوگیری از اتصال مابین مادربرد و سطح کیس میباشد و بعد مادربرد به خود این پایهها پیچ میشود.
البته بایستی این نکته را هم در نظر گرفت که کیسی که شما تهیه کردهاید ممکن است تعداد زیادی از این پایهها داشته باشد لذا بایستی ابتدا مادربرد را با کیس تطبیق بدهید و ببینید مادربرد خودش چند جا برای پیچ شدن به پایهها دارد و این نقاط در کجا قرار میگیرند بعد پایههایی را در جایگاه مناسب ببندید.
آمادهسازی یا تعویض غلاف ورودی و خروجیها (I/O sheild)
در پشت کیسها یک نوار فلزی نازک وجود دارد که به آن غلاف ورودی و خروجیها یا Input/Output Sheild میگویند، از طریق حفرههای موجود روی این غلاف امکان ارتباط و دسترسی از خارج از کیس با پورتهای مادربرد (پورت کیبورد، پورتهای USB و…) که در درون کیس قرار دارند فراهم میآید. بر روی این غلاف معمولا جای پورتهای مختلف برجسته شده یا خط چین شده و آمادهی جداسازی هستند در اکثر موارد اگر مادربرد و کیس هر دو استاندارد باشند با تطبیق پورتهای مادربرد با آن و شکاندن و در آوردن کاور پورتهای مورد نظر از روی غلاف کیس آماده استفاده میشود ولی اگر کیسی استاندارد نباشد و یا بر عکس مادربرد استاندارد نباشد بایستی غلاف را با غلافی که مناسب باشد تعویض کنید که خیلی خیلی کم این حالت دوم پیش میآید.
نصب CPU
شاید چون CPU یکی از مهمترین و گرانترین قطعات است ممکن است با خود تصور کنید باید نصبش بر روی مادربرد بسیار دشوارد باشد. ولی اصلا اینطور نیست و فقط کافی است کمی دقت کنید.
CPU بر روی سوکت مخصوص به خودش که در مادربرد تعبیه شده است (به شکل بالا توجه کنید) سوار میشود، این سوکت اساسا خیلی تابلو است و بدون چشم غیر مسلح نیز به راحتی قابل رویت است (!) و یافتنش نیاز به سوزندان فسفر اضافی احتیاج ندارد! در ابتدا بایستی سوکت CPU را آنلاک کنید یا سادهتر قفلش را آزاد کنید، معمولا یک گیره یا اهرم پلاستیکی یا فلزی مانند یا چیزی شبیه به آن در یکی از گوشههای سوکت قرار دارد لذا بایستی آن را به سمت بیرون فشار دهید و بعد بالا بیاورید تا سوکت آنلاک شود. (روی شکل بالا کلیک کنید حسابی دستگیرتان میشود داستان چیست)
حالا که سوکت آنلاک شد بایستی CPU را با آن برای جا زدن تطبیق دهید، CPU های مختلف دارای لایههای پین مختلف و گوناگونی در زیرشان هستند، اما جهت اینکه فرد مونتاژ کننده راحت بفهمد که CPU از کدام طرف و چگونه در سوکت جا میخورد یکی از گوشههای آن کمی اریب یا زاویه دار و فاقد پین است (در خیلی موارد این گوشه با یک علامت یا برچسب و غیره، از قبل توسط خود کارخانه تولید کننده متمایز شده است). حالا تنها کاری که باید بکنید این است که سوکت CPU روی مادربرد را نگاه کنید و ببینید کدام گوشهی سوکت با این گوشهی CPU شما مطابقت دارد تا مشخص شود CPU از کدام طرف و به چه صورت در سوکت جا میخورد و بعدش هم که واضح است CPU را به آرامی در سوکت جا میزنید.
دقت داشته باشید اگر CPU در جهت درست و مطابق با سوکت قرار گرفته باشد خیلی راحت و آرام و بی دردسر در سوکت جا میخورد لذا در حین انجام اینکار خشونت یا فشار آوردن اصلا نیاز نیست و اینکار ممکن است سبب صدمه رسیدن به CPU و یا سوکت و یا هر دو شود.
CPU را که جا زدید گیره یا اهرم سوکت را به سر جایش بر میگردانید تا CPU در داخل سوکت روی مادربرد قفل شود.
نصب Heatsink و فن
راستش نصب فن و Heatsink (قطعهیی که در تصویر در زیر فن قرار دارد) بعضی وقتها دردسرهای خودش را داراست (البته امروزه به ندرت دردسر دارد). در برخی موارد میبایستی یک عایق حرارتی خاص را قبل از نصب Heatsink بر روی CPU قرار دهید (معمولا این نوع عایقها به صورت یک لایه نازک و مسطح روی CPU قرار میگیرند). البته ناگفته نماند امروزه به ندرت از این عایقها به صورتی که گفته شد استفاده میشود و اساسا چون فن و Heatsink در درون پکیچ CPU و به صورت یک قطعه مجزا وجود دارند خود Heatsink ها به این نوع عایق تجهیز شدهاند و اگر در زیر Heatsink را نگاهی بیاندازید میبینید این عایق به صورت یک لایه خاکستری نازک و مسطح است.
معمولا در دور سوکت CPU پایهای در نظر گرفته شده است که برای مونتاژ فن و متعلقتاش بر روی CPU است، بایستی Heatsink را با این پایه تطبیق بدهید و بعد آن را سوار کنید و قفلش نمائید Heatsink های مختلف بر روی مادربردهای مختلف به شکلهایی گوناگون سوار و قفل میشوند ولی عملا اینکار دشواری خاصی ندارد. پس از سوار شدن Heatsink و فن بایستی کابل برق فن را به کانکتور مرتبطش در روی مادربرد وصل کنید این کانکتور معمولا در نزدیکی CPU است و حتی در اکثر موارد عبارت Fan هم در کنارش هک شده است ولی برای اینکه راحتتر آن را بیابید به دفترچهی راهنمای مادربرد سری بزنید خیلی سریع و راحت میتوانید جایش را پیدا کنید.
نصب مادربرد
CPU و فن که روی مادربرد سوار شدند عملا میشود مادربرد را به داخل Case انتقال داد اما توصیه من این است که سایر قطعات را مونتاژ کند کابلهای پاور را متصل کنید، سیستم را تا نصب ویندوز یا سیستم عامل مورد نظر تست نمائید و بعد اگر مشکلی نبود قطعات را داخل Case ببندید، چرا؟ اول اینکه اگر اشکالی در مونتاژ وجود داشته باشد یا قطعهیی معیوب باشد عیبیابی بر روی سیستمی که در داخل Case پیچ شده مصیبتبار است، دلیل دوم را هم قبلا گفتم اکثر فروشندههای قطعات کامپیوتری به شما 24 ساعت مهلت تست میدهند تا قطعات را تست نمائید اگر قطعهیی معیوب باشد تا 24 ساعت قابل تعویض است به شرطی که جای پیچ روی آن نیافتاده باشد.
حالا اگر با توجه به شرایط بالا دوست داشتید میتوانید مادربردی که CPU و فن را رویش سوار کردیم را به داخل کیس وارد کنید، فقط قبلش فراموش نکنید پایههایی که قبلا در موردشان صحبت کردیم و غلاف ورودی و خروجیها را تطبیق بدهید بعد مادربرد را در کیس بگذارید و پیچ کنید.
حالا چه مادربرد به کیس منتقل شده باشد یا چه کار را بیرون از کیس دنبال میکنید بایستی یکی از کابلهای برق پاورتان را به کانکتور مربوط به آن روی مادربرد متصل کنید، اینکار بسیار ساده است کافی است دفترچهی راهنمای مادربرد را نگاهی بیاندازید تا محلی که کابل برق پاور بایستی روی مادربرد به آن وصل شود را بیابید و بعد کابل مناسب را به آن متصل کنید. با وصل کابل موردنظر مرحلهی مونتاژ مادربرد و CPU به پایان میرسد.
سایر بخشهایی که باید مونتاژشان را بدانید و در آینده در موردشان خواهم نوشت عبارتند از:
نحوه ی نصب رم
نحوه ی نصب هارد دیسک و CD/DVD Rom
نحوه نصب انواع کارت های PCI
برگرفته از آپدیت بلاگ